فرهنگ سازمانی به متغیرهایی نظیر همبستگی ، ارزش های مشترک و تعهد فردی به هدف های جمعی بستگی دارد . در ارزشیابی فرهنگ سازمانی هم به تناسب و شایستگی ارزش های بنیادین و هم به نیرومندی آن توجه می کنیم . آنچه که به هر سازمانی هویت مشخص می بخشد عبارتند از : سنت ها ، ارزش ها ، عادتها ، نشانه ها ، آداب و رسوم است . استراتژی های تغییر باید با فرهنگ سازگار باشد . هر سازمان باید نقاط قوت و ضعف فرهنگ خود را روشن کند و بکوشد تا راهی پیدا کند که بر پایه نقاط قوت فرهنگ استوار باشد .

عکس العمل افراد تازه وارد در رویارویی با فرهنگ سازمان ، متفاوت می باشد . افرادی با طبع آرام و انعطاف پذیر ، معمولاً ارزش ها و موازین سازمان را خیلی زود و به راحتی می پذیرند و به سرعت خود را با آن منطبق می سازند ، برعکس افراد ناسازگار و "سرکش" هیچیک از ضوابط و معیارهای سازمانی را نمی پذیرند و همگی را مردود می دانند . این افراد وصله ناجوری هستند که رفتار و عملکردشان در تضاد یا مغایر با اهداف سازمان است و اغلب چاره ای نیست جز اینکه دیر یا زود عذر آنها خواسته شود . افراد دیگری هستند بعضی از ارزش ها و هنجار های سازمان را می پذیرند ، در صورتی که این گروه از افراد ارزش ها و هنجار های مهم و فوری را پذیرفته باشند مشکلی پیش نخواهد آمد ، زیرا بدیهی است که نیل به اهداف سازمان ، بستگی به پذیرفتن و رعایت ارزش ها و هنجارهای اصلی و اساسی آن دارد .

البته این که چه ارزش هایی ثانوی و فرعی به شمار می آیند بستگی به سازمان و اهداف آن دارد .

فرهنگ سازمانی نوع A: سازمان خواهان کسانی است که وفاداری مطلق داشته باشند و آداب و ارزش های آن را بی چون و چرا بپذیرند و برای حفظ آنها بکوشند .

فرهنگ سازمانی نوع B : سازمان خواهان افراد آزاد اندیشی است که دارای خلاقیت و اندیشه نو بوده و بتوانند روش های ابتکاری و تازه ای ارائه دهند .

در مورد اول ، سازمان مصر خواهد بود که کارکنان ، بی قید و شرط تمام ارزش ها و هنجارها را بپذیرند و به آن پایبند باشند ، ولی در مورد دوم ، تنها پذیرفتن ارزش های اصلی و محوری سازمان کافی خواهد بود .

فرهنگی که به شفافیت ارزش می دهد نسبت به فرهنگی که کنترل کردن را با ارزش می داند ، اختیار بیشتری به مدیران می دهد . اصولاً شفافیت بین بخش های مختلف باعث می شود که شرکت بتواند خیلی سریع به سلیقه های متغیر بازار پاسخ دهد .

اصولاً شرکتی که مدیرانش به طور جدی نسبت به پیشرفت کارمندان متعهد باشند رقابتی تر خواهد بود .

ادگارشاین ( Edgar Shine ) پیشگام و مشاور بین المللی فرهنگ سازمانی , اعتقاد دارد که فرهنگ سازمانی تنها قسمتی از کوه یخ در اقیانوس است که از آب بیرون می ماند . وی با بررسی فرهنگ سازمانی در سه سطح رفتار ها ، ارزش ها و تفکرات جمعی بیان می کند که چگونه هر یک از این عوامل می توانند موجب ایجاد تغییر در انگیزه ها گردند . ایشان در فرازی می فرمایند " هرگز عزم تغییر فرهنگ نکنید ، کار را به عزم گشودن گره ای از کار سازمان آغاز کنید . "

منابع و مآخذ :

- مدیریت منابع انسانی/ اسفندیار سعادت – تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) ، چاپ دوازدهم ، بهار 1386.

- روزنامه همشهری ، سه شنبه 21 آذر ماه 1391 – سال بیستم – شماره 5857 .

- روزنامه دنیای اقتصاد ، سه شنبه 28 آذر ماه 1391 – سال یازدهم – شماره 2812 .

- فرهنگ سازمانی / ادگارشاین / مترجم دکتر محمد ابراهیم محجوب ، انتشارات فرا ، چاپ دوم ، سال انتشار 1999 میلادی .